Robotstories

‘Weet u hoe het strand voelt?’ De stem van de robot klinkt blikkerig, maar niet onvriendelijk. De robot lijkt het
écht te willen weten. Geheel autonoom voert deze robot een gesprek met mevrouw L. De robot is wit,
androgyn en heeft het formaat van een basisschoolkind, met wieltjes in plaats van voeten en met een tablet
op de borst. De robot heet Memo. Dat vonden de schrijvers toepasselijk, omdat de mevrouw tegenover de
robot een vorm van dementie heeft. ‘…’ Mevrouw L. aarzelt even, ze voelt met haar vingers in het potje met
strandzand dat ze zojuist van de robot heeft gekregen en zegt dan: ‘Kruimelig… Het strand voelt kruimelig.’
‘Dat is interessant,’ reageert robot Memo.
Het gesprek tussen robot Memo en mevrouw L. vindt plaats in een hoekje van de recreatieruimte in de
zorginstelling waar zij iedere donderdag de dagbesteding bezoekt. Naast haar zit een voor haar vertrouwde
zorgmedewerker. Naast robot Memo zit een van de auteurs die de interactie heeft geschreven: voor het
geval dat de robot het even niet meer weet. Op een afstandje staan andere ouderen nieuwsgierig te kijken
wat er zich afspeelt in dat hoekje met dat gekke pratende apparaat.
Mevrouw L. legt de robot uit hoe het strand voelt en als Memo een antwoord niet begrijpt, herhaalt ze het.
Tijdens de interactie groeit ze een beetje. Normaalgesproken is zij hulpbehoevend. In deze interacties zijn
mevrouw L. en de andere deelnemers geen mensen met beperkingen, maar groeien zij in
hun positie van mens die een ander wezen probeert te helpen. HKU, Wintertuin, ArtEZ en de Vrije
Universiteit onderzoeken in Robotstories met zorgpersoneel en ouderen met dementie hoe betekenisvolle
communicatie en interactie tussen mens en robot kan worden bevorderd door strategieën die zich richten op
narrativiteit en op het persoonlijke verhaal van de gesprekspartner.

HKU en Wintertuin geven met het onderzoeksproject Robotstories vorm aan een nieuwe visie op auteurschap in de 21ste eeuw: van literair schrijver en scheppend individu naar een cocreatief makerschap met maatschappelijk impact.

Met deze KIEM-aanvraag in samenwerking met VU en ArtEZ verkennen we of literaire verteltechnieken de mogelijkheid bieden om met verbeelding de robot tot leven te wekken en een narratief te creëren dat verbindend werkt. Hoe kunnen de aan Wintertuin verbonden schrijvers, in co-creatie met andere disciplines, hun literaire vaardigheden inzetten ten behoeve van het bezielen van een interactief en performatief platform, zoals de Pepperrobot, in de sociale context van ouderenzorg en specifiek het welzijn van oudere mensen met dementie woonachtig in een woonzorglocatie. Met dit KIEM-project ontwikkelen we nieuwe strategieën, voor het maakproces en voor het product, die specifiek zijn voor literaire schrijvers en sociale robots als interactief platform.

Hiervoor onderzoeken we hoe auteurschap, AI en de gebruiker zich tot elkaar verhouden. Collectieven van schrijvers, werken daarvoor in cocreatie met andere makers, zoals ontwerpers, computerwetenschappers en theatermakers. Hierbij gebruiken we bestaande modellen voor co-creatie , en ontwikkelen we innovatieve schrijfmethodes, gebruiksvriendelijke interfaces en iteratieve processen. Hiermee zullen we nieuwe ontwerpstrategieën en lesmodules voor het schrijven van interactieve verhalen ontwikkelen, zal de status van de tekst binnen de creatieve industrie veranderen, en zal storytelling voor interactieve platformen zoals robots een stap vooruit maken en nieuwe hybride praktijken binnen de creatieve industrie ontwikkeld worden.

De centrale onderzoeksvraag is: welke (nieuwe) ontwerpmethode(n) en schrijfstrategie(ën) leiden tot betekenisvolle verhalen voor de Pepper-Robot (AI platform), tot content die bijdraagt aan sociale interactie tussen robot en mensen met dementie?