Maak het Publiek!

Welke strategieën kunnen uitgevers in het culturele en
onderzoeksdomein gebruiken om met hun publicaties een
urgente rol te spelen in het publieke debat? In het
tweejarige onderzoeksproject Maak het Publiek (2018-
2020) dat nu is afgerond, zijn methoden en prototypes
ontwikkeld waarmee uitgevers de huidige
informatiemaatschappij op nieuwe en alternatieve manieren
tegemoet kunnen treden. Het project was een
samenwerking tussen het Instituut voor Netwerkcultuur aan
de Hogeschool van Amsterdam (penvoerder), Willem de
Kooning Academie Rotterdam en ArtEZ Arnhem, en een
dozijn partners uit het MKB.
Het project is gestart vanuit de ervaring van kleine en
zelfstandige uitgevers dat snel en onder tijdsdruk
produceren vaak op gespannen voet staat met het leveren
van hoogstaande kwaliteit. Experimenten in drie
interdisciplinair samengestelde groepen, met modulair
uitgeven, algoritmische aanbevelingssystemen en digitale
remediatie, hebben geleid tot de ontwikkeling van hybride
contentformaten en vernieuwende opties voor positionering
bij het publiek. Deze zijn allemaal open access en open
source beschikbaar gemaakt in de Urgent Publishing
Toolkit.
Centraal in het project stond het concept urgent publishing.
Urgentie heeft zowel te maken met snelheid als met
relevantie. De afsluitende publicatie Here and Now?
Explorations in Urgent Publishing biedt een nadere
uitwerking van wat urgentie in het uitgeefproces kan
betekenen. Daarnaast worden de resultaten van het
literatuuronderzoek en de experimenten van de drie
onderzoeksgroepen beschreven. Zo wordt een perspectief
ontwikkeld van een gesitueerde en hybride uitgeefpraktijk,
waarin auteurs, redacteuren, uitgevers, vormgevers en

Dit onderzoeksproject heeft als doel het oplossen van knelpunten die zich voordoen bij het uitgeven van publicaties en aldus kennis te produceren over het verwerven en behouden van economisch en cultureel kapitaal in de uitgeefsector, ook in digitale tijden. De snelheid van debat en publicatie is in de gedigitaliseerde samenleving sterk toegenomen. Dit betekent dat de beschikbaarheid van betrouwbare, kwalitatieve en verzorgde informatie onder druk staat. Uitgeverijen spelen van oudsher een belangrijke rol in het maatschappelijk debat door het publiceren van zulke informatie. Zij ervaren echter moeite om mee te gaan in de hoge omloopsnelheid. Het versnellen van het proces van uitgeven is niet vanzelfsprekend gunstig. Te vaak gaat namelijk een van de drie succespijlers in het vak - snelheid, kwaliteit en positionering - ten koste van de andere. Toepassingen en methoden uit de digitale technologie kunnen in dit proces ten voordele worden aangewend.

De in de vraagarticulatie geïdentificeerde knelpunten liggen op het gebied van verwachtingsmanagement, redactie en publieksbereik. Deze knelpunten houden de optimalisering van het uitgeefproces op gebied van snelheid, kwaliteit en positionering tegen, en verzwakken de positie van de uitgever als producent van economisch en cultureel kapitaal en als aanjager van een veerkrachtige samenleving. Dit project onderzoekt hoe (digitale) applicaties en werkmethoden het uitgeefproces kunnen optimaliseren om deze maatschappelijke functie te verstevigen. Het state-of-the-art-onderzoek heeft daarvoor de volgende veelbelovende strategieën uitgewezen: 1) modulair werken, waarbij het uitgeefproces wordt opgedeeld in losse onderdelen; 2) automatisering, waarbij kleine stappen in het uitgeefproces worden geautomatiseerd; 3) hybride en publieksspecifieke formats, waarbij met verschillende vormen van publicatie wordt geëxperimenteerd. Dit leidt tot volgende hoofdvraag: Welke toepassingen en werkwijzen uit de digitale technologie, vallend binnen de strategieën van modulair werken, automatisering en nieuwe formats, kunnen worden ingezet om de knelpunten in het uitgeefproces op gebied van verwachtingsmanagement, het redactietraject en nieuwe publieken te verhelpen, met het oog op het versterken van het economisch en cultureel kapitaal van de sector?

Na het gedetailleerd in kaart brengen van de knelpunten en het uitvoeren van een vergelijkingsanalyse van bestaande state-of-the-art tools, worden oplossingen ontwikkeld in de genoemde categorieën. Deze oplossingen worden in de uitgeefpraktijk getest alvorens doorontwikkeld te worden tot werkbare prototypes voor de gehele sector. Het onderzoek wordt uitgevoerd in multidisciplinaire teams, waarin professionals uit het werkveld samenwerken met onderzoekers. Deze oplossingen opereren in de bredere context van disciplines als publishing studies en communicatiewetenschap, creatieve industrie en zelfstandige MKB-bedrijven, en innovatie in de cultureel-maatschappelijke tak van de economie. De ontwikkelde software​ ​en​ ​handleidingen en de theoretische kennis worden​ ​publiekelijk ontsloten​​ ​en​ ​gedeeld​ ​met​ ​alle​ ​stakeholders.

Het consortium bestaat uit drie hogescholen, en uitgevers, vormgevers en softwareprogrammeurs, en heeft ruime ervaring opgebouwd in innovatief en toegepast onderzoek in een gedigitaliseerd domein. Het consortium wordt ondersteund door de Vereniging van Zelfstandige Uitgevers en heeft een uitgebreid internationaal netwerk. De partners zetten zich in om bij te dragen aan de versteviging van de concurrentiepositie van uitgevers en professionals in de boekproductie, met de ambitie het economische en culturele kapitaal van de uitgevers te behouden.