Kansrijk talenonderwijs in meertalige vmbo-klassen

Taal speelt een essentiële rol in ons leven. We hebben taal nodig in interactie met anderen, om uitdrukking te geven aan ervaringen en emoties, om te denken en te leren. Taal is bovendien onlosmakelijk verbonden met cultuur en identiteit. Het onderwijs, en het talenonderwijs in het bijzonder, heeft de opdracht te zorgen dat alle kinderen/jongeren de talige competenties ontwikkelen die nodig zijn voor succesvolle participatie op school en in de samenleving. In de huidige superdiverse, geglobaliseerde maatschappij gaat het hierbij om meertalige competenties. Het huidige talenonderwijs wordt echter geconfronteerd met twee uitdagingen. Ten eerste zijn klassen steeds taaldiverser, zeker op het vmbo; grote aantallen leerlingen groeien op met een andere taal dan of naast het Nederlands. Leraren voelen zich onvoldoende voorbereid om hun onderwijs af te stemmen op deze meertalige realiteit, wat ertoe leidt dat niet alle leerlingen optimale leerkansen krijgen. Ten tweede staat het talenonderwijs onder druk: veel leerlingen halen beoogde niveaus niet en zijn ongemotiveerd voor de talenvakken, o.a. doordat talen gescheiden van elkaar en gescheiden van culturele inhouden worden onderwezen.
In dit project onderzoeken HvA, HU en UvA, samen met scholen, beroepsvereniging Levende Talen, SLO, Nuffic en ITTA hoe een didactische aanpak waarin alle talen erkend, benut en ontwikkeld worden en die inzet op het stimuleren van meertalig taalbewustzijn, beide uitdagingen het hoofd kan bieden. Ook wordt onderzocht welke professionalisering docenten nodig hebben om zo’n aanpak te implementeren. In co-creatie ontwerpt, beproeft en evalueert het consortium een meertalige, talenbewuste aanpak voor de kernvakken Nederlands en Engels en het flankerende professionaliseringstraject. Ten slotte wordt in een quasi-experimentele studie het effect van de aanpak en professionalisering onderzocht op leerling- en docentniveau. Het project genereert inzicht in hoe een meertalige, talenbewuste aanpak effectief vorm kan krijgen in taaldiverse vmbo-klassen. Daarnaast levert het project beproefde, flexibel inzetbare les- en professionaliseringsmaterialen op.